ΚΡΙΣΤΑ ΒΟΛΦ: Τι Απομένει

Αυτό δεν είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που γίνονται μπεστ σέλερ. Τουλάχιστον όχι στην εποχή και στην κοινωνία που ζούμε. Αν και ολιγοσέλιδο, δε θα βρίσκονταν πολλοί που θα κάθονταν να το διαβάσουν και μετά να αφεθούν στις σκέψεις και τους προβληματισμούς που θα τους προκαλούσε. «Για σκέψεις και προβληματισμούς είμαστε τώρα;», θα μου πείτε. Όχι, βέβαια. Εξάλλου, τι μας νοιάζει εμάς τι συμβαίνει, ή έστω τι συνέβαινε κάποτε στον κόσμο;
Η Κρίστα Βολφ είναι μια από τις λίγες συγγραφείς που θα αποκαλούσαμε δίχως δισταγμό «στρατευμένη». Ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει γύρω της, νιώθει ένα ζωντανό κομμάτι του κόσμου που αλλάζει, προς το καλύτερο ή το χειρότερο.
Στο «Τι Απομένει» μας μιλά για σκοτεινές εποχές από το όχι και πολύ μακρινό παρελθόν. Για εποχές και τόπους όπου και το να σκέφτεται κανείς ελεύθερα ήταν έγκλημα. Όπου, αν εξέφραζες κάποια άποψη διαφορετική από την επικρατούσα γινόσουν αμέσως ύποπτος. Όπου η πιο εξελιγμένη μορφή τέχνης ήταν ο χαφιεδισμός.
Το κείμενο της Βολφ μοιάζει σαν μια ελεγεία. Ίσως, κάποιοι διαβάζοντάς το να σκεφτούν ότι είναι ξεπερασμένο, ότι ο χρόνος έσβησε στο πέρασμά του τις μαύρες εκείνες μέρες. Κι όμως, φτάνει να ρίξει κανείς μια ματιά γύρω του για να αντιληφθεί ότι στην ουσία τα πράγματα δεν άλλαξαν, απλά εξελίχθηκαν, μεταμφιέστηκαν. Δεν υπάρχει πια ο μπάτσος κάτω απ’ το παράθυρο, αλλά υπάρχουν όλα τ’ άλλα, και υπάρχουν παντού. Και το ξέρουμε, και τ’ ανεχόμαστε. Κι αυτό είναι ίσως το πιο τραγικό.
Θλίψη, ατέλειωτη θλίψη φαίνεται να αποπνέει το βιβλίο αυτό. Η αφηγήτρια προσπαθώντας να ξεφύγει απ’ το γκρίζο παρόν, ταξιδεύει με τη φαντασία της στο χθες: «…Ήμουν στην αλλοδαπή. Περπατούσα για πολλές εβδομάδες στους ανώνυμους δρόμους μιας ανώνυμης πόλης. Ήρθε χειμώνας, λάσπη, χιονόνερο, υγρή παγωνιά που έφτανε μέχρι το κόκαλο και διαπερνούσε το πετσί μου σαν να μην υπήρχε. Φιλοξενούσε όμως ακόμη μια θολή ανάμνηση από παλιότερες χαρές: ψωμί, κρασί, τον έρωτα, τη μυρωδιά των παιδιών, τις εικόνες από τοπία στη φύση, πόλεις, πρόσωπα.» Δεν αργεί, ωστόσο να επιστρέψει στο σήμερα: «Τώρα απέπνεε μια απελπισία, που σκέφτηκα ότι μια παγωμένη ανάσα, αντιληπτή από τον καθένα, θα έπρεπε να έβγαινε από μέσα μου.»
Τι απομένει; Η ελπίδα. Η ελπίδα ότι «κάποια μέρα, θα μπορώ να μιλήσω εντελώς χαλαρά κι ελεύθερα. Είναι ακόμη πολύ νωρίς, αλλά δεν είναι πάντα πολύ νωρίς…». Και, ξέρετε κάτι; «Δεν υπάρχει καμιά δυστυχία εκτός από το να μη ζεις. Και στο τέλος καμιά απελπισία εκτός από εκείνη του να μην έχεις ζήσει.»
Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί απ’ τον καθένα.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γραφές