Τα βιβλία του Μπολάνιο είναι μια από τις σύγχρονες μανίες μου. Από τον καιρό που τον ανακάλυψα τον αναζητώ όλο και πιο πολύ. Και με εξαίρεση το γιγαντιαίο 2666, με το οποίο παλεύω ακόμα, όσα έργα του έπεσαν στα χέρια μου τα καταβρόχθισα. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν απόγονο του Μπόρχες, αλλά προσωπικά διαφωνώ, αφού κατά την ταπεινή μου άποψη είναι καλύτερος από τον προπάτορα, κι ας τον θυμίζει πού και πού.
Οι τελευταίες νύχτες στη γη είναι μια συλλογή με δεκατρείς ιστορίες και ένα σημείωμα. Ιστορίες που, όπως και στα υπόλοιπα έργα του συγγραφέα, μοιάζουν αυτοβιογραφικές. Βασικός πρωταγωνιστής ή αφηγητής σ’ αυτές είναι ο Μπ., συντομογραφία του Μπελανό (Αρτούρο), τον οποίο συναντήσαμε και στα άλλα βιβλία. Οι ιστορίες που μας αφηγείται είναι κάπως λυπημένες, μοιάζουν πνιγμένες στη μελαγχολία του μετανάστη, ξεχειλίζουν από τη νοσταλγία του νομάδα.
Όσο για τους ήρωες, κι αυτοί μας φαίνονται σαν γνώριμοι από παλιά: συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφοι, άνθρωποι που παίρνουν ζωή από την τέχνη και που μερικές φορές εξαρτώνται απόλυτα από αυτή. Τα τοπία, κι αυτά γνωστά: η πόλη του Μεξικού κι η Βαρκελώνη, μαζί με κάποια περάσματα από τη μεξικανική επαρχία και τη γαλλική εξοχή, το Παρίσι και τις Βρυξέλλες και το Ακαπούλκο.
Αν είναι κάτι που στοιχειώνει τους πρωταγωνιστές του Μπολάνιο είναι το παρελθόν. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είτε τρέχουν να ξεφύγουν απ’ αυτό, είτε ψάχνουν να βρουν σ’ αυτό τις απαντήσεις στα υπαρξιακά τους ερωτήματα. Κάποιοι πάσχουν κι από μια θανάσιμη πάθηση, αυτή του ανικανοποίητου. Κτίζουν και γκρεμίζουν τις ζωές τους ξανά και ξανά, αλλάζουν τόπους, συνήθειες, ακόμη κι ανθρώπους, αλλά ποτέ δεν μπορούν να νιώσουν στ’ αλήθεια ευτυχισμένοι. Κάποια φυσήματα χαράς τους χαϊδεύουν κάθε τόσο τις αισθήσεις, αλλά αυτά δεν κρατάνε για πολύ. Η ανάγκη του δρόμου, το κάλεσμα της φυγής, τους ορίζει τις ζωές. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ανν Μουρ, μιας κοπελίτσας από το Σικάγο, που μεγάλωσε στη Μοντάνα, πήγε για σπουδές στο Σαν Φρανσίσκο, ταξίδεψε στο Μεξικό και στην Ισπανία, παντρεύτηκε κι εγκαταστάθηκε στο Σιάτλ, προτού το εγκαταλείψει κι αυτό, και η οποία ίσως ακόμη να κόβει βόλτες στις γειτονιές του κόσμου. Όσο περιπετειώδης κι αν υπήρξε η ζωή της, άλλο τόσο κενό υπήρξε το μέσα της, το οποίο για χρόνια και χρόνια προσπαθούσε με κάποιο τρόπο να γεμίσει.
Μεγάλο είναι το κενό που νιώθει μέσα του κι ο αφηγητής. Όταν, κάποια φορά, ακολουθεί τον πατέρα του σ’ ένα ταξίδι στο Ακαπούλκο, αντιλαμβάνεται πόσο διαφορετικός είναι από τους άλλους ανθρώπους. Όπως του λέει και ο τελευταίος: «Είσαι καλλιτέχνης κι εγώ είμαι εργάτης». Ο πατέρας του μοιάζει να καταλαβαίνει τη φύση του καλύτερα κι από τον ίδιο. Μια φύση που θα τον οδηγήσει ν’ αναζητήσει δουλειά σ’ ένα εργαστήρι γραφής στη μέση του πουθενά, όπου θα γνωρίσει μια λίγο πολύ απελπισμένη γυναίκα, που θα τον αναγκάσει ν’ ακολουθήσει τ’ αχνάρια ενός μείζονα σουρεαλιστή ποιητή, που χάθηκε από προσώπου γης στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, που θα τον φέρει σε σύγκρουση μ’ έναν άντρα που κάποτε θα χάσει τα λογικά του και θα προσπαθήσει να σκοτώσει τη γυναίκα, κι ο οποίος στη συνέχεια θα βάλει τέλος στη ζωή του και που θα τον κάνει να επισκεφτεί κάποιο φίλο του οδοντίατρο σε μια πόλη μακρινή, με τον οποίο θα ξοδέψει κάποιες ποιοτικές και ποιητικές ώρες, διαβάζοντας τα λογοτεχνικά κείμενα ενός πάμφτωχου αγοριού δεκάξι χρόνων.
Όσοι έχουν ήδη γνωρίσει τον ξεχωριστό κόσμο του συγγραφέα σίγουρα θ’ απολαύσουν αυτές τις ιστορίες, παρά τη μελαγχολία που βγάζουν. Ο Μπολάνιο δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται και τόσο να ψυχαγωγήσει τον αναγνώστη όσο να του προσφέρει τροφή για σκέψη. Ίσως κάποια απ’ αυτά τα διηγήματα να μοιάζουν ξεκάρφωτα ή και άνισα, ωστόσο ο προσεκτικός παρατηρητής θα προσέξει ότι στα πλείστα απ’ αυτά ο συγγραφέας απλά πειραματίζεται. Η γλώσσα του άλλοτε γίνεται ποιητική και άλλοτε απλά ξερά περιγραφική. Τα κείμενα πού και πού είναι λιτά και άλλοτε ξεχειλίζουν από λέξεις και συναισθήματα. Δεν γνωρίζω κατά πόσο τα διηγήματα γράφτηκαν πριν από τα μυθιστορήματα, αλλά πιστεύω ότι έτσι έχουν τα πράγματα, καθώς διαβάζοντάς τα είχα την αίσθηση ότι έριχνα μικρές ματιές στον Μπολάνιο του αύριο.
Συστήνεται.
Παρουσιάσεις βιβλίων του ιδίου:
Amulet
Antwerp
Μακρινό Αστέρι
Οι Άγριοι Ντετέκτιβ
No comments:
Post a Comment