Lars Iyer – Dogma

Το Dogma, σε αντίθεση με το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα το Spurious, δίχασε τους κριτικούς. Ενώ το ένα χαιρετίστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία σαν αριστούργημα, το άλλο πήρε και θετικά αλλά και αρνητικά σχόλια. Όταν όμως διαβάζω ότι το Dogma δεν πιάνει μία μπροστά στο Spurious, τότε η περιέργειά μου κεντρίζεται (ή ίσως και να σουβλίζεται, δεν ξέρω). Κι αυτό επειδή για μένα το ανά χείρας βιβλίο είναι καθαρό δεκάρι. Άψογο. Με φιλοσοφική διάθεση, περιπλανήσεις, εκκωφαντικό, αλλά και υποδόριο χιούμορ, αυτό είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα που φτάνοντας στο τέλος της ανάγνωσής τους κανείς μένει άφωνος και με ένα πλατύ χαμόγελο στα χείλη.
     Αν και το Dogma αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας άτυπης τριλογίας που θα κλείσει τον ερχόμενο χρόνο με το Exodus, διαβάζεται άνετα χωρίς να ανατρέξει κανείς στον πρώτο τόμο.
     Οι βασικοί πρωταγωνιστές σ’ αυτή την ιστορία είναι δυο φίλοι: ο W. που είναι εβραίος και καθολικός άθεος, και ο Λαρς, ο οποίος είναι κάπως ινδουιστής. Ο πρώτος σκέφτεται πολύ, φιλοσοφεί τα πάντα, ετοιμάζει δύο μεγάλες εργασίες που θα καταπιάνονται με τον Καπιταλισμό και τη Θρησκεία -«Ο Καπιταλισμός είναι ο δίδυμος κακός αδελφός της θρησκείας», λέει- ενώ ο δεύτερος απλά ζει, ή μάλλον επιβιώνει στη σκιά του φίλου του. Θα λέγαμε ότι αυτοί οι δύο είναι ένα από τα πιο παράξενα ζευγάρια φίλων που συναντήσαμε ποτέ στην παγκόσμια λογοτεχνία. Είναι τόσο αντίθετοι που ίσως το μοναδικό πράγμα που φέρνει τον ένα κοντά στον άλλο, είναι το ότι κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να τους ανεχτεί. Ο W. δεν σταματά να μιλά και να σκέφτεται ποτέ, συχνά πυκνά ειρωνεύεται τον Λαρς -«Είσαι μη σκεπτόμενος», του λέει- ρίχνει τις ατάκες τη μια μετά από την άλλη, θυμώνει, εξεγείρεται, παίρνει αποφάσεις της στιγμής, τις οποίες άλλοτε πραγματοποιεί και άλλοτε όχι, είναι δηλαδή ένας άνθρωπος της σκέψης, αλλά και της δράσης. Από την πλευρά του ο Λαρς, που έχει και το ρόλο του αφηγητή, μοιάζει να αποτελεί ένα δοχείο. Ακούει τον φίλο του, υπομένει τα καπρίτσια του, τον ακολουθεί σε κάθε περιπέτεια, μαθαίνει από αυτόν, και κάθε τόσο, όταν χρειάζεται, ανοίγει κι αυτός το στόμα του για να πει κάτι – κάτι για να επαναφέρει τη γαλήνη στην ψυχή του W., ιστορίες από την ινδουιστική μυθολογία και αποσπάσματα από τις Βέδες.
     Οι διάλογοι μεταξύ τους ή μάλλον οι μονόλογοι του W. είναι τουλάχιστον απολαυστικοί: «Ποτέ δεν πρέπει να μαθαίνουμε από τα λάθη μας», «(…οι αμερικανοί) βρίσκονται σε εκ των ένδον εξορία», «Πρέπει να διαβάζουμε αν θέλουμε να ζούμε», «Η φιλοσοφία είναι σαν ένας έρωτας χωρίς ανταπόκριση», «Πάντα να πλασάρεις τις ιδέες των άλλων σαν δικές σου», «Ίσως Λαρς να είναι το όνομα της ίδιας του της αποτυχίας», «Το Δόγμα πρέπει να είναι πάντοτε μεθυσμένο», «Μόνο οι απελπισμένοι μπορούν στ’ αλήθεια να καταλάβουν την καθημερινότητα».
     Ο W. μοιάζει με κάποιο προφήτη του τέλους. Όλο περιμένει το κακό, όποιο και να είναι αυτό, που θα ’ρθει και θα καταστρέψει τον κόσμο. Κι αυτό το νιώθει πιο έντονα παρά πουθενά αλλού στην Αμερική, όπου οι αδαείς ντόπιοι όχι μόνο δεν διαθέτουν προς πώληση Τζιν από το Πλύμουθ, αλλά έχουν κιόλας κατασκευάσει «τη Ντίσνεϊλαντ του Αρμαγεδδώνα». «Έφτασε η ώρα του θανάτου», λέει στο τέλος, «αλλά ο θάνατος δεν έρχεται». Κι ευτυχώς δηλαδή, αφού αν ερχόταν θα χάναμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τη συνέχεια των περιπετειών του.
     Συστήνεται ανεπιφύλακτα σε κάθε φίλο της καλής λογοτεχνίας.
     Κυκλοφορεί στις ΗΠΑ στις 21 του μήνα.