John Banville – The Sea

 
 Αγορά από το Book Depository

Η ευτυχία του να γεννιέται κανείς ιρλανδός! Τι εννοώ; Ότι μόνο ένας ιρλανδός θα μπορούσε να γράψει ένα βιβλίο σαν κι αυτό και όχι μόνο να μπορέσει να το εκδώσει, αλλά να βραβευτεί κιόλας. Αν ήταν έλληνας, κι όχι ανάμεσα σ’ αυτούς που ό,τι κι αν βγάλουν πουλάει, με τίποτα δε θα έβρισκε εκδότη στα μέρη μας. Γιατί; Μα επειδή σχεδόν σ’ ολόκληρο το βιβλίο δε συμβαίνει τίποτα. Κι αυτό επειδή όλα έχουν συμβεί.
Το δυνατό σημείο του The Sea δεν είναι ο μύθος του, αλλά η γλώσσα του, και η τρυφερότητά του. Ο Μπάνβιλ, σαν ένας καλός παραμυθάς του παλιού καιρού, μας παίρνει από το χέρι και μας ταξιδεύει στους ήχους των λέξεων, στις ζωές των ανθρώπων, στις αναμνήσεις που τους στοιχειώνουν. Σαν θάλασσα, που τη μια είναι άγρια και φουρτουνιασμένη και την άλλη γαλήνια κι ακύμαντη, μοιάζει το κείμενο. Μια θάλασσα που ανήκει στο χθες και κλέβει ζωή απ’ το σήμερα.
Όλα αρχίζουν όταν ένας συγγραφέας βιογραφιών για καλλιτέχνες, μετά από το θάνατο της γυναίκας του, φτάνει σε μια μικρή παραλιακή πόλη, όπου είχε περάσει το πιο σημαντικό και το πλέον συνταρακτικό καλοκαίρι της ζωής του. Εκεί ήταν που γνώρισε για πρώτη φορά τον έρωτα και την απώλεια. Με αφορμή αυτό το ταξίδι ο συγγραφέας μας μιλά για όλα εκείνα τα μικρά και μεγάλα που χαράζουν τις ζωές μας. Για το απροσδόκητο που πάντα καραδοκεί: «Η κακοτυχία, οι αρρώστιες, οι πρόωροι θάνατοι, αυτά τα πράγματα χτυπούν τους καλούς ανθρώπους, τους ταπεινούς, το αλάτι της γης, όχι την Άννα, όχι εμένα».
Ο θάνατος της Άννας ήταν εκείνος που έβαλε μπρος τους μηχανισμούς της μνήμης και μια ανάγκη για εξιλέωση, από ένα παρελθόν που εξακολουθεί να τον κυνηγά, να τον πληγώνει: «Τι μικροσκοπικά σκεύη θλίψης είμαστε, καθώς αρμενίζουμε μέσα απ’ αυτή την αποπνιχτική σιωπή στο σκοτάδι του φθινοπώρου…»
Ταξιδεύοντας συνεχώς μπρος πίσω στο χρόνο, με ποιητικές εξάρσεις και στιγμές καθαρής αγωνίας, ο αφηγητής ξετυλίγει απαλά κι οδυνηρά το νήμα της ζωής του, φτάνοντας πού και πού σε πεισιθάνατα συμπεράσματα: «Ίσως όλη η ζωή να μην αποτελεί παρά μια μακρά προετοιμασία για τη φυγή μας απ’ αυτή».
Σαν ένα παραμύθι για τους μεγάλους είναι η «Θάλασσα». Ένα παραμύθι για την παιδική ηλικία, για όλα εκείνα που σημαδεύουν τις ζωές των ανθρώπων, για τα γηρατειά και το θάνατο.
Αυτό το κείμενο θα ήθελα πολύ να το διαβάσω και στα ελληνικά, αφού η γλώσσα του είναι τόσο πλούσια, τόσο όμορφη και ρέουσα, που μια σωστή απόδοση σίγουρα θα το απογείωνε. Εξάλλου σ’ αυτό παρεμβάλλονται και πολλές ελληνικές λέξεις, που του χαρίζουν λίγο ακόμη χρώμα. Εξαιρετικό.