Tuesday, September 6, 2011

Sebastian Barry – On Canaan’s Side

Αγορά από το Book Depository

Θα το πω απλά: ο Σεμπάστιαν Μπάρι γράφει τόσο όμορφα, τόσο ποιητικά, που όταν τον διαβάζω σχεδόν ντρέπομαι να λέω ότι είμαι συγγραφέας. Η πρόζα του είναι τόσο βαθιά ανθρώπινη, τόσο λυρική, που σε κάνει να θέλεις να δακρύσεις, όχι από θλίψη, αλλά από χαρά, αφού έχεις την τύχη να τη διαβάζεις. Όχι πώς τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο καλός ιρλανδός συγγραφέας είναι ευχάριστα, κάθε άλλο, μέσα στη θλίψη κολυμπάνε, αλλά ο τρόπος που τα αφηγείται δεν αφήνει στον αναγνώστη περιθώρια κατάπτωσης, σαν να τον πιάνει απαλά από το χέρι και να τον οδηγεί αβίαστα στα μονοπάτια της ιστορίας. Μιας ιστορίας παγκόσμιας, πανανθρώπινης, αλλά και βαθιά προσωπικής.
     Μιας ιστορία όπως αυτή που διαβάζουμε εδώ, της Λίλι Μπέρε, μιας ογδονταεννιάχρονης γυναίκας, που μόλις έχει χάσει τον εγγονό της και η οποία κάθεται και καταγράφει σε τετράδια και σημειωματάρια τη ζωή της, το βασανισμένο βίο της. Η αφηγήτρια μας μιλά με άμεσο τρόπο για την αγάπη και τον πόλεμο, για την προσφυγιά και το θάνατο, για την απώλεια και τα γηρατειά. Και δεν παραπονιέται ούτε στιγμή. Κι ας έχει κάθε λόγο για να παραπονεθεί αφού η μοίρα στάθηκε πολύ σκληρή απέναντί της.
     Οι αναμνήσεις της, παρά το προχωρημένο της ηλικίας της, είναι καθάριες, καλά χαραγμένες στην ψυχή της και σύντομα στο χαρτί. Θυμάται ένα πατέρα που την αγαπούσε πολύ, αλλά του οποίου οι επιλογές της στοίχισαν ακριβά, μα και που της έσωσαν τη ζωή. Θυμάται τον αδελφό της, σαν μια θολή εικόνα δεκαετιών, που πέθανε στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Θυμάται την πρώτη της μεγάλη αγάπη, τον άντρα με τον οποίο δραπέτευσε στην Αμερική από την Ιρλανδία λίγο μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και που της θύμιζε πίνακα του Βαν Γκογκ. Όλα τα θυμάται και όλα τα καταγράφει, σαν διαθήκη ζωής, αν και μισεί τη συγγραφή, κι ας την έσωσαν τα βιβλία μερικές φορές, όπως ομολογεί.
     «Το παρελθόν είναι ένα παιδί που κλαίει», γράφει κάπου, σε μια από τις καταχωρήσεις της των δεκαεπτά αυτών ημερών, μετά το θάνατο του εγγονού της Μπίλι, αλλά η ίδια όχι, αυτή δεν χύνει δάκρυα: «Είμαι ψυχρή, επειδή δεν μπορώ να βρω την καρδιά μου», ομολογεί. Αλλά δεν είναι στ’ αλήθεια ψυχρή, πονεμένη είναι. Έζησε μια ζωή πλούσια σε συγκινήσεις, αλλά φτωχή σε αποτελέσματα. Αγωνίστηκε, δούλεψε σκληρά, έζησε μέσα στο φόβο και ό,τι κέρδισε το έχασε, όποιον αγάπησε τον έθαψε. Κι όμως, λόγος πικρός δεν βγήκε ποτέ από τα χείλη της. Η Λίλι είναι μια γυναίκα υπομονή, απ’ αυτές τις σπάνιες ψυχές που μόνο συμπόνια μπορούν να νιώσουν για τους άλλους και που ξέρουν να συγχωρούν. Ο τρόπος που δέχτηκε τα απανωτά χτυπήματα της ζωής φαντάζει σχεδόν μοιρολατρικός, αλλά ο τρόπος που έζησε κάθε άλλο παρά τέτοιος είναι. Οι αναμνήσεις της στάζουν πίκρα, αλλά όχι πικρία, οι αναμνήσεις της είναι η ζωή της, και η καταγραφή τους είναι αυτό ακριβώς το πράγμα που την κρατά ζωντανή.
     «Τα δάκρυα είναι πιο αληθινά όταν δεν χύνονται δημόσια», σκέφτεται. Γι’ αυτό και θρηνεί μόνη, από μέσα της. Και τα δάκρυα της γίνονται μαργαριτάρια, κοσμήματα ανθρωπιάς και αισιοδοξίας. Όπως λέει και ένας από τους πρωταγωνιστές, ο Τζο, ζούμε μέσα σ’ ένα κουτί φόβου. Η Λίλι λοιπόν παίρνει το φόβο αυτό και τον κάνει δύναμη, παίρνει αυτή τη δύναμη και την κάνει ιστορία – την ιστορία που κρατάμε στα χέρια μας.
     Ένα βιβλίο εξαιρετικό. Θέλετε βαθμολογία; Δέκα με τόνο και με θαυμαστικό!

Βιβλία του ίδιου συγγραφέα

A Long Long Way 
The Secret Scripture

No comments: