Χαρούκι Μουρακάμι – Ο ελέφαντας εξαφανίζεται

Αυτή είναι μια συλλογή με διηγήματα. Μια συλλογή που δε μου άρεσε και τόσο πολύ, αν και φανατικός του είδους. Σ’ αυτές τις ιστορίες ο Μουρακάμι κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: αναμιγνύει την πραγματικότητα με τη φαντασία και επιμένει στη μαγεία των συμπτώσεων, αλλά τα πιο πάνω στοιχεία που λειτουργούν πολύ καλά στη μεγάλη φόρμα, δε δουλεύουν και τόσο στη σύντομη. Εδώ όλα μοιάζουν να συμβαίνουν υπερβολικά εύκολα. Κι αυτή η ευκολία είναι που στερεί κάτι από την ανάγνωση. Οι φίλοι του συγγραφέα μάλλον δε θα απογοητευτούν διαβάζοντας τη συλλογή, αλλά στους υπόλοιπους δε θα συστήναμε να αρχίσουν την κατάδυση στους μαγικούς του κόσμους με αυτή.
     Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά στις ιστορίες:

Το κουρδιστό πουλί και οι γυναίκες της Τρίτης: Κάποιος που εργάζεται σα βοηθός, ή σαν άνθρωπος για όλες τις δουλειές, σ’ ένα δικηγορικό γραφείο τα παρατάει και η γυναίκα του τού λέει να μη βρει κάτι άλλο να κάνει. Μια μέρα απ’ τις πολλές που μένει στο σπίτι λοιπόν του τηλεφωνεί μια μυστηριώδης η γυναίκα, η οποία αρχίζει να επιδίδεται σε τηλεφωνικό σεξ. Λίγο μετά ξεκινά για να βρει τον εξαφανισμένο του γάτο και γνωρίζει ένα παράξενο κορίτσι, στο οποίο ομολογεί: «Το μόνο που κάνω στη ζωή είναι να πηγαίνω απ’ τη μια παράκαμψη στην άλλη».

Η δεύτερη επίθεση σε φούρνο: Ένα ζευγάρι ξυπνά ταυτόχρονα πεινασμένο στις δύο το πρωί. Δεν έχουν καθόλου φαγητό στο σπίτι κι έτσι το ρίχνουν στις μπίρες, που απλά κάνει την πείνα τους χειρότερη. Κάποια στιγμή ο άντρας ομολογεί ότι κάποτε επιχείρησε να ληστέψει κάποιο φούρνο, κάτι που κάνει τη γυναίκα να υποψιαστεί ότι τους έχουν καταραστεί. Για να ακυρωθεί λοιπόν η κατάρα βγαίνουν στους δρόμους του Τόκιο αναζητώντας ένα νέο φούρνο για να ληστέψουν.

Το ανακοινωθέν των καγκουρό: Ένας νεαρός εργάζεται στο Τμήμα Ελέγχου Προϊόντων Πολυκαταστήματος. Η δουλειά του είναι να απαντά σε επιστολές παραπόνων των πελατών. Σε μια απ’ αυτές λέει λίγο πολύ την ιστορία της ζωής του, ενώ μέσα στην αφήγηση αναφέρεται ξανά και ξανά στα καγκουρό. Επίσης το φιλοσοφεί: «Ο αέρας δονείται άρα υπάρχω», «Επιζητώ το μεγαλείο της Ατέλειας».

Όταν είδα το 100% τέλειο κορίτσι ένα όμορφο πρωινό του Απρίλη: Εδώ συναντάμε δυο ιστορίες. Πρώτα κάποιου που είδε στο δρόμο το τέλειο κορίτσι μα δεν του μίλησε και μετά κάποιων άλλων που συνάντησαν το ιδανικό άλλο μισό τους, μα θέλησαν να βάλουν σε δοκιμασία την αγάπη τους με τραγικά αποτελέσματα.

Ύπνος: Μια γυναίκα μένει άγρυπνη για 17 συνεχόμενες μέρες, λόγω του ότι είδε ένα τρομερό εφιάλτη. Μη έχοντας τι άλλο να κάνει, κι αφού ο άντρας της κοιμάται τόσο βαθιά και τόσο εύκολα, «λες και συνδέεται ο γλόμπος με τον εγκέφαλό του μέσω καλωδίου», το ρίχνει στο διάβασμα και στο ποτό. Καταβροχθίζει την Άννα Καρένινα του Τολστόι και μετά το ρίχνει στον Ντοστογιέφσκι. Κι η αϋπνία συνεχίζεται.

Η πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, η ινδιάνικη εξέγερση του 1881, η εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία και το βασίλειο των λυσσαλέων ανέμων: Στις 2.07 μ.μ. κάποιας Κυριακής, καθώς ένας άντρας κάθεται και καθαρογράφει το ημερολόγιό του, αρχίζει να φυσάει ένα λυσσαλέος άνεμος. Στις 2.36 ακριβώς χτυπάει το τηλέφωνό του, αλλά όταν το απαντά το μόνο που ακούει είναι ο άνεμος. Θυμάται κάποτε που πήγε σινεμά και είδε την Εκλογή της Σόφι. Στις 3.48 του τηλεφωνεί η φίλη του. Στις 4.05 σταματάει ο άνεμος. Κάθε κομμάτι του τίτλου συνδυάζεται με κάτι από την αφήγηση. Μια από τις πιο σύντομες, αλλά ίσως και καλύτερες ιστορίες της συλλογής.

Lederhosen: Μια γυναίκα πηγαίνει για επίσκεψη στη Γερμανία. Ο άντρας της την παρακαλεί επιστρέφοντας να του φέρει το παραδοσιακό σορτς με τιράντες του τίτλου. Εκείνη, καθώς το αγοράζει, αποφασίζει ότι θέλει να τον χωρίσει. Με το που επιστρέφει στην Ιαπωνία λοιπόν εγκαταλείπει αυτόν και την κόρη τους.

Φλεγόμενος αχυρώνας: Ένας τριαντάρης γνωρίζει μια εικοσάχρονη που δουλεύει σα μοντέλο και σπουδάζει παντομίμα. Η τελευταία, αφού τη βρήκε μια μικρή κληρονομιά, ταξιδεύει για την Αλγερία από όπου επιστρέφει συντροφιά με ένα γοητευτικό άντρα που συνηθίζει να καίει αχυρώνες.

Το μικρό πράσινο τέρας: Ένα τέρας ξεφυτρώνει από το χώμα στον κήπο, ανοίγει την πόρτα και μπαίνει στο σπίτι, ερχόμενο πρόσωπο με πρόσωπο με μια τρομαγμένη γυναίκα της οποίας τις σκέψεις μπορεί και διαβάζει. Στο τέλος όμως εκείνη βρίσκει το κουράγιο και το σκοτώνει μ’ αυτές.

Οικογενειακή υπόθεση: Η ιστορία δυο αδελφιών. Ο μπεκρής άντρας δε συμπαθεί τον αρραβωνιαστικό της αδελφής του, αλλά στο τέλος φτάνουν σε μια σιωπηλή συμφωνία ή μάλλον κατανόηση. Ατάκες: «Οι γυναίκες είναι σαν τους σολομούς: Στο τέλος κολυμπούν για να επιστρέψουν στο ίδιο μέρος», «Μπορεί να είμαι ένας άχρηστος, αλλά τουλάχιστον δεν μπλέκομαι στα πόδια των άλλων ανθρώπων».

‘Ένα παράθυρο: Ένας φοιτητής για να τα φέρει βόλτα πιάνει δουλειά στην Κοινωνία της Πένας. Το καθήκον του είναι να ασκεί κριτική στις επιστολές που του στέλνουν διάφοροι άγνωστοι. Γνωρίζει κάποιαν απ’ αυτές τις επιστολογράφους και μέσα του γεννιούνται διάφορα ερωτήματα.

Άνθρωποι της Τηλεόρασης: Κείμενο που ακροβατεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία. Οι άνθρωποι της τηλεόρασης πηγαίνουν απρόσκλητοι και εγκαθιστούν μια συσκευή στο σπίτι του. Το ίδιο κάνουν και στο γραφείο που δουλεύει. Το μόνο που δεν το αντιλαμβάνεται κανείς εκτός από τον ίδιο. Οι άνθρωποι της τηλεόρασης είναι παντού. Στοιχειώνουν ακόμη και τα όνειρά του.

Αργοκίνητο καράβι για την Κίνα: Ένας άντρας θυμάται τους «κινέζους της ζωής του»: Ένα καθηγητή που γνώρισε όταν ήταν μαθητής στο σχολείο, κάποιον με τον οποίο εργάστηκε στην αποθήκη ενός εκδοτικού οίκου και ένα παλιό συμμαθητή του, που συναντάει τυχαία ξανά, κι ο οποίος πουλά εγκυκλοπαίδειες. «…Ο θάνατος για κάποιο λόγο μού θυμίζει τους κινέζους», σκέφτεται.

Ο νάνος που χόρευε: Ένας άντρας, που δουλεύει σ’ ένα εργοστάσιο που κατασκευάζουν ελέφαντες, βλέπει στον ύπνο του ένα νάνο που χορεύει. Από τους άλλους μαθαίνει ότι όντως κάποτε υπήρξε και όταν τον συναντά ξανά στα όνειρά του, κλείνει μαζί του μια συμφωνία που κρύβει πολλές παγίδες. Θυμίζει λίγο Κάφκα αυτή η ιστορία.

Το τελευταίο γρασίδι του απογεύματος: Η ιστορία και πάλι ενός φοιτητή που δουλεύει τα καλοκαίρια για να τα βγάλει πέρα. Η ειδικότητά του το κούρεμα του γρασιδιού. Γίνεται πολύ δημοφιλής ανάμεσα στους πελάτες. Στο τελευταίο σπίτι που επισκέπτεται γνωρίζει μια μεσήλικη μπεκρού, η οποία τον μπάζει μέσα και του δείχνει το δωμάτιο ενός κοριτσιού, χωρίς να του εξηγήσει ποτέ τι συνέβηκε σ’ αυτό.

Η σιωπή: Ένας νεαρός χτυπάει κάποιον συμμαθητή του και αυτός, για εκδίκηση, τον κατηγορεί παντού και για τα πάντα. Στην αρχή θέλει να τον σκοτώσει, αλλά σιγά σιγά το μέσα του αλλάζει και φτάνει να νιώσει μέχρι και οίκτο γι’ αυτόν.

Ο ελέφαντας εξαφανίζεται: Ένας ελέφαντας εξαφανίζεται με το φύλακά του από ένα ασφαλές κτήριο, κι ενώ όλοι στην πόλη αναρωτιούνται πώς συνέβηκε αυτό, ο αφηγητής είναι σίγουρος ότι ξέρει την απάντηση.