Σώτη Τριανταφύλλου – Ηλίας Ιωακείμογλου: Για τη σημαία και το έθνος

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητα κείμενα που ασχολούνται με το ίδιο θέμα. Οι συγγραφείς μας μιλούν για τους σύγχρονους εθνικισμούς και τις ρίζες τους και σχολιάζουν το ρόλο που διεκδικεί η σημαία στις μοντέρνες πολυεθνικές, αλλά ουσιαστικά βαθιά ρατσιστικές, κοινωνίες.
Ο Ηλίας Ιωακείμογλου επικεντρώνεται στα της Ελλάδας, τα στερεότυπα και τις βγαλμένες λες από καλούπι απόψεις που επικρατούν, εξηγεί γιατί λέμε «μαμά – πατρίδα» και όχι «πατέρας – πατρίδα» και στο γνωστό τρίπτυχο «Πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» προσθέτει και την Αγορά, αυτή που στο τέλος της ημέρας ορίζει τα πάντα. Μελετώντας τα γεγονότα των πρόσφατων χρόνων και την πατριωτική ή εθνικιστική έξαρση που παρατηρείται παντού, μελετά τα τι και τα γιατί και φτάνει σε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα, με τα οποία κάποιοι θα συμφωνήσουν και κάποιοι άλλοι όχι. Η διαφωνία εξάλλου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κάθε πραγματικής δημοκρατίας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και γενικότερα της κοινωνικής πραγματικότητας παίζει η Οικογένεια, αφού: «Αυτή είναι ο ιδεολογικός μηχανισμός που εκπαιδεύει τα άτομα να ζουν σε έναν κόσμο χωρίς χρόνο». Καθώς μας ταξιδεύει από παράδειγμα σε παράδειγμα, από παραπομπή σε παραπομπή, κάπου παρατηρεί ότι είναι μεγάλες οι ομοιότητες του πατριώτη με τον πρωτόγονο άνθρωπο.
Απ’ τη δική της πλευρά η Σώτη Τριανταφύλλου ασχολείται κατά κύριο λόγο με τα της Αμερικής. Μιλά για τις εκεί εθνικιστικές εξάρσεις, για την πατριδολατρεία και την πατριδολαγνεία, για την εμπορευματοποίηση των πάντων, της σημαίας περιλαμβανομένης. Ταξιδεύοντάς μας στο χρόνο μας μιλά για τις ρίζες αυτού που αποκαλούμε «σημαία» και για το ρόλο που έπαιζε ανέκαθεν στην ιστορία, για το συνασπισμό των ανθρώπων κάτω ή γύρω από ένα κομμάτι πανί. Κάνει επίσης μια σύνδεση της σημαίας με τη θρησκεία, αφού όπως η τελευταία έτσι και η πρώτη, επιβάλλουν σε κάποιους ανθρώπους αρχές, πιστεύω και ιδέες αόριστες, που στο τέλος της ημέρας δεν εξυπηρετούν κανένα άλλο πέρα από τους κάθε λογής κυβερνώντες. Είτε σε δύση, είτε σε ανατολή, είτε σε χώρα κομμουνιστική είτε σε καπιταλιστική, είτε σε κοσμικό είτε σε θεοκρατικό κράτος, η σημαία χρησιμοποιείται κατά κόρον σαν όργανο των ισχυρών. Όσο για τις διαφορές ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά στο συγκεκριμένο θέμα -όπως και σ’ αυτό του εθνικισμού άλλωστε- είναι πια δυσδιάκριτες, αν όχι ανύπαρκτες.
Τις απόψεις που εκφράζουν εδώ οι δύο συγγραφείς δε θα τις αποκαλούσα αιρετικές, αφού στηρίζονται σε ιστορικά γεγονότα. Το θετικό στοιχείο είναι ότι τις εκφράζουν ανοικτά, ελεύθερα, συμβάλλοντας έτσι με το δικό τους τρόπο στη δημιουργία ενός εποικοδομητικού διαλόγου, από τον οποίο σίγουρα κανείς δεν έχει να χάσει τίποτα. Θα έλεγα μάλιστα ότι ο αναγνώστης, ακόμη κι αν διαφωνεί, στο τέλος δεν μπορεί παρά να βγει κερδισμένος, αφού μέσα απ’ αυτό το βιβλίο θα αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα και καλύτερη κατανόηση για όλ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μελάνι.