Αγορά από το Book Depository
Αν δε με απατάει η μνήμη μου πάνε δεκαεφτά δεκαοκτώ χρόνια από την τελευταία φορά που διάβασα κάποιο βιβλίο του Πολ Όστερ. Τώρα δε θυμάμαι καν ποιο ήταν αυτό και αν μου άρεσε. Το ανά χείρας όμως μού άρεσε, και πολύ μάλιστα.
Πρόκειται για την ιστορία ενός καθηγητή και συγγραφέα, του Ντέιβιντ Ζίμμερ, που μετά το θάνατο της γυναίκας και των παιδιών του σε αεροπορικό δυστύχημα, παραιτείται ουσιαστικά απ’ τη ζωή: εγκαταλείπει τη θέση του στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκει, κλείνεται στο σπίτι και αποφεύγει κάθε επαφή με γνωστούς και φίλους, αφού εκτός από το ό,τι δεν μπορούν να τον παρηγορήσουν του θυμίζουν κιόλας τους νεκρούς αγαπημένους. Τη στιγμή ακριβώς όμως που φτάνει στα όρια του, που αρχίζει να ερωτοτροπεί με την ιδέα του θανάτου, κάτι αλλάζει. Έρχεται ένας από μηχανής θεός για να τον πάρει απαλά από το χέρι και να τον οδηγήσει ξανά στα μονοπάτια της ζωής. Το μόνο που αυτός ο θεός είναι ήδη νεκρός – ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν όλοι. Ποιος είναι αυτός; Ένας ηθοποιός, εφήμερη δόξα, του βωβού κινηματογράφου προς τα τέλη της δεκαετίας του ΄20, που ακούει στο όνομα Χέκτορ Μαν.
Ο Χέκτορ λοιπόν, του οποίου το χαρακτηριστικό μουστάκι «αποτελούσε το σεισμογράφο του εσωτερικού του κόσμου», τον έκανε να γελάσει και μετά να σκεφτεί: «Αν εξακολουθώ να έχω μέσα μου τη δύναμη να γελώ, αυτό πάει να πει ότι δεν είμαι ολότελα ναρκωμένος». Βλέποντας λίγα μόνο λεπτά από ένα μικρό αφιέρωμα στον Χέκτορ και νιώθοντας, «εκείνο τον αναπάντεχο σπασμό να αναδύεται μέσα από το στήθος μου και ν’ αρχίζει να κουδουνίζει μέσα στο λαιμό μου», αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει πιάσει πάτο ακόμη, πώς ένα κομμάτι του εαυτού του επιμένει ότι πρέπει να συνεχίσει να ζει. Ζαλισμένος απ’ αυτή τη συνειδητοποίηση αποφασίζει να μάθει κάποια πράγματα για τον άγνωστο εκείνο ηθοποιό. Και μετά, λίγα ακόμα. Στο τέλος αναλαμβάνει, αν και φοβάται πολύ τώρα πια τις πτήσεις, να ταξιδέψει -με τη βοήθεια των μαγικών χαπιών του Δρ. Σινγκ- τόσο εντός των ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, για να μελετήσει τις ταινίες του Χέκτορ. «Όσο δυστυχισμένος και απεγνωσμένος κι αν ήμουνα», λέει, «ήμουν ελεύθερος και είχα στις τσέπες μου χρυσό, έτσι μπορούσα να καθορίσω ο ίδιος τους όρους της ελευθερίας μου».
Επιστέγασμα αυτών των ταξιδιών είναι η συγγραφή ενός βιβλίου που καταπιάνεται αποκλειστικά με τις ταινίες του κωμικού, αφού για τη ζωή του ελάχιστα είναι γνωστά. Η έκδοση του βιβλίου ωστόσο θα του δώσει την ευκαιρία να μάθει από πρώτο χέρι κι αυτά τα οποία δε γνωρίζει: για μυστικά και ψέματα και τρομερές αλήθειες, για απονενοημένες ενέργειες απελπισμένων ανθρώπων. Θα μάθει ακόμη ότι κάποια στιγμή στη ζωή του ο Χέκτορ, ακριβώς όπως κι αυτός, μιλούσε μόνο με τους νεκρούς, αφού: «Είναι οι μόνοι που εμπιστεύομαι, οι μόνοι που με καταλαβαίνουν. Όπως κι αυτοί, δεν έχω μέλλον…» Ωστόσο και οι δυο τους έχουν μέλλον, κι ας μην είναι στρωμένος με ροδοπέταλα ο δρόμος τους. Φτάνει να αντιληφθούν ότι αν «θέλουν να σώσουν τις ζωές τους, πρέπει να φτάσουν μια ανάσα σχεδόν πριν την καταστροφή».
Ο συγγραφέας καταπιάνεται με ένα θέμα που ακούγεται βαρετό ή και καταθλιπτικό και κατορθώνει, φαινομενικά χωρίς κανένα κόπο, να του δώσει ζωή. Η καταπληκτική γραφή του μας ταξιδεύει, σαν καράβι σε γαλήνιο ποτάμι, στις ψυχές των ηρώων του, μας κάνει να νιώσουμε αυτά που νιώθουν, να τους αγαπήσουμε ακόμη και για τα ελαττώματά τους. Μας θυμίζει ακόμη πόση απόλαυση μπορεί να χαρίσει στον αναγνώστη ένα βιβλίο στο οποίο το πάνω χέρι έχει ο λόγος. Δεν ξέρω αν αυτό είναι το κορυφαίο μυθιστόρημα του Όστερ, αλλά σίγουρα είναι ένα από τα καλύτερα έργα μυθοπλασίας που διάβασα τα τελευταία χρόνια.
No comments:
Post a Comment