Monday, September 14, 2009

Christian Jacq – Champollion the Egyptian


Αγορά από το Book Depository

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο ένα πράγμα μπορούμε να πούμε στα σίγουρα: Ο Κρίστιαν Ζακ δεν είναι Ουίλμπουρ Σμιθ. Αν και οι δύο ασχολήθηκαν εκτεταμένα με την Αίγυπτο και τον αρχαίο πολιτισμό της, ο δεύτερος είναι φτιαγμένος και φτασμένος μυθιστοριογράφος, ενώ ο πρώτος απλά μελετητής. Το θέμα δεν είναι να καταπιάνεσαι με μια ενδιαφέρουσα υπόθεση, αλλά το να φτιάχνεις, όταν και όποτε το απαιτούν οι περιστάσεις -όπως εδώ- ένα συναρπαστικό αφήγημα, κάτι που ο Ζακ, παρά το αβανταδόρικό του ήρωα δε φαίνεται να πολυκαταφέρνει. Είχα διαβάσει πριν από χρόνια ένα τόμο από την πενταλογία του για τον Ραμσή, αλλά δε θυμάμαι κατά πόσο μου άρεσε ή όχι. Για να μη θυμάμαι τίποτα όμως, μάλλον όχι.
Όπως και νάχει, διαβάζοντας το ανά χείρας μυθιστόρημα ο αναγνώστης, αν μη τι άλλο αποκτάει πάρα πολλές γνώσεις για την Αίγυπτο και τον αρχαίο πολιτισμό της. Ο ήρωας του, ο Σαμπολιόν, που υπήρξε πραγματικό πρόσωπο και σύμφωνα με τα λεγόμενα του συγγραφέα ο πρώτος αιγυπτιολόγος, ήταν ερωτευμένος με την αρχαία γη, κι όπως μας αφηγείται, σε πρώτο πρόσωπο, την ιστορία του κάπου αναφωνεί: «Η αρχαία Αίγυπτος είναι το αίμα μου. Είναι η καρδιά μου. Απαιτεί τα πάντα από μένα».
Έτσι ακριβώς είναι και για να την κατακτήσει, για να ανακαλύψει όλα της τα μυστικά και ν’ αποκρυπτογραφήσει την ιερογλυφική της γραφή, στις 24 Ιουλίου του 1828, σαλπάρει από τη Γαλλία με προορισμό τη μυθική γη, παρά τα εμπόδια που προσπαθούν να υψώσουν στο δρόμο του διάφοροι εχθροί.
Φτάνοντας εκεί θα έρθει πρόσωπο με πρόσωπο με τη σκληρή σύγχρονη πραγματικότητα της χώρας των ονείρων του: άρχοντες αδιάφοροι και διεφθαρμένοι, που αφήνουν την κληρονομιά τους να καταστρέφεται ή που την ξεπουλούν όσο-όσο, αρχαιοκάπηλοι και λαθρέμποροι σε υψηλά αξιώματα, αγραμματοσύνη. Παρά την απογοήτευσή του, ωστόσο, δε θα το βάλει κάτω. Με τη συνοδεία των όχι και τόσο πιστών του συντρόφων θ’ αρχίσει να εξερευνά τις αναμνήσεις του χθες, να περπατά στα μονοπάτια των αρχαίων θεών, να στέκεται με θαυμασμό μπροστά στα έργα αυτών που τους λάτρεψαν. Ένας ιδεολόγος σ’ ένα κόσμο όπου το μόνα που έχουν αξία είναι η ισχύς και το χρήμα.
Ο συγγραφέας προσπαθώντας να κάνει συναρπαστική την αφήγηση ρίχνει κάθε τόσο μέσα στην ιστορία μια απόπειρα δολοφονίας του Σαμπολιόν, χωρίς να μπορεί να γίνει πειστικός. Όσο κι αν ο μύθος του στηρίζεται στην πραγματικότητα, ακόμη κι αν περιγράφει αληθή γεγονότα, δεν καταφέρνει μέσω της αφήγησης να τον απογειώσει, προκαλώντας στον αναγνώστη αμηχανία. Το θέμα δεν είναι τι προσπαθεί να πει ο ποιητής, αλλά τι δεν μπορεί να πει. Όταν σκεφτεί κανείς ότι σε ολόκληρη της διάρκεια του βιβλίου ο ήρωας επιδίδεται ουσιαστικά σ’ ένα αγώνα επιβίωσης, τότε είναι τουλάχιστον παράξενο το γεγονός ότι ο αναγνώστης δε μοιράζεται ούτε στιγμή την αγωνία του.
Ίσως να ακουστεί κάπως τραβηγμένο, αλλά εδώ πιότερο έχουμε ένα ταξιδιωτικό βιβλίο με γλαφυρές περιγραφές του τόπου, παρά ένα μυθιστόρημα. Ωστόσο, μια και έχω ήδη αγοράσει ένα ακόμη βιβλίο του Ζακ, το Master Hiram & King Solomon λέω να του δώσω μια δεύτερη ευκαιρία. Ίσως εκείνο που ψάχνω αρχίζοντας ένα ανάγνωσμα να το βρω εκεί.

Σημείωση: Κάπου αναφέρει ότι στην ύπαιθρο οι γυναίκες κυκλοφορούσαν ακάλυπτες. Ωστόσο, αν δεν κάνω λάθος, η «μόδα» της μπούρκας άρχισε στα τέλη και όχι στις αρχές του 19ου αιώνα.

No comments: