Thursday, April 22, 2010

Κωνσταντίνος Δ. Τζαμιώτης – Η εφεύρεση της σκιάς

Η «Εφεύρεση της σκιάς» είναι ένα πυκνογραμμένο βιβλίο, που καταπιάνεται κατά κύριο λόγο με τον παραλογισμό της εξουσίας. Τα γεγονότα που ανιστορούνται εδώ λαμβάνουν χώρα στη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Ο Ισίδωρος Γεωργίου είναι ένας βαθιά μορφωμένος, ευαίσθητος, αλλά και πού και πού αναίσθητος, και ελκυστικός άντρας, που διδάσκει μαθήματα στη νοηματική γλώσσα. Μια ευτυχής συγκυρία τον οδηγεί στο μονοπάτι ενός από τους ισχυρούς παράγοντες της εποχής, ο οποίος αποφασίζει να τον βοηθήσει να αναδείξει το ταλέντο του, υπηρετώντας ταυτόχρονα τα ιδανικά της χώρας. Έτσι μεσολαβεί ώστε να προσληφθεί σαν ο πρώτος παρουσιαστής ειδήσεων στη νοηματική στην κρατική τηλεόραση, και η ζωή του αλλάζει ριζικά από τη μια στιγμή στην άλλη. Ο άλλοτε άσημος καθηγητής θα βρεθεί ξαφνικά στη μέση ενός κυκλώνα: του κυκλώνα της δημοσιότητας, κάτι που μοιάζει να του δίνει χαρά και λύπη την ίδια ώρα. Χαρά γι’ αυτά που απέκτησε, το χρήμα και τη δόξα, λύπη γι’ αυτά που έχασε, την πραγματική ελευθερία και την ακεραιότητα του χαρακτήρα του. Για πολλή καιρό μοιάζει να ακροβατεί ανάμεσα στις ευλογίες και τις ενοχές του, μεταξύ των αρχών του και της αναγκαιότητας. Και πηγαίνει από λάθος σε λάθος, αποφεύγει τους σκοπέλους μα πέφτει σε παγίδες. Ερωτεύεται παράφορα και σχοινοβατεί πάνω από την άβυσσο.
Σαν ένα ψυχολογικό ταξίδι είναι αυτό το μυθιστόρημα: ένα ταξίδι στον κόσμο του ήρωα, στις εμμονές του, σ’ αυτά που τον ορίζουν και σ’ εκείνα που τελικά του χαράζουν πορεία. Τι είναι εκείνο που τον κάνει να γίνει ένα με το σύστημα και ύστερα να επαναστατήσει ενάντια σ’ αυτό; Είναι η αποφασιστικότητα ή η παραίτηση το βασικό του χαρακτηριστικό; Κι όταν επαναστατεί, επαναστατεί ενάντια σε ποιους; Στο καθεστώς; Σε όλους και σε όλα; Στον εαυτό του;
Αν μπορούσαμε να περιγράψουμε με λίγα λόγια την «Εφεύρεση της σκιάς» θα λέγαμε ότι πρόκειται για την ιστορία μιας πτώσης. Τα αγαθά εύκολα κερδίζονται και εύκολα χάνονται. Οι ψυχές εύκολα ευφραίνονται, κι ακόμη πιο εύκολα υποφέρουν. Οι άνθρωποι γίνονται καλοί, όταν δεν τους συμφέρει να είναι κακοί. Η αλήθεια έχει πολλές όψεις, το ποια θα δούμε, αυτό αποτελεί δική μας επιλογή.
Στην αρχή ο Γεωργίου βλέπει την αλήθεια που βολικά του πλασάρουν κι αυτή μεταδίδει με τα χέρια και τις εκφράσεις του στο κοινό. Στη συνέχεια ωστόσο κάτι αρχίζει να τον τρώει μέσα του, γι’ αυτό και ξεκινά να ψάχνει τα πράγματα περισσότερο. Όσο περισσότερο τα ψάχνει τόσο περισσότερο εκπλήσσεται, και τόσο πιο πολύ παίζει με τη φωτιά. Μια φωτιά που απειλεί να τον κάψει, αλλά δεν. Άλλη φλόγα είναι εκείνη που θα τον τσουρουφλίσει, άλλες ενέργειες είναι που θα τον οδηγήσουν στα όρια του φόβου («Ο φόβος είναι σαν την αναγούλα, δεν σου επιτρέπει να χαρείς ούτε τις αγαπημένες γεύσεις», γράφει κάπου ο συγγραφέας) και την αναπόφευκτη καταστροφή.
Η «Εφεύρεση της σκιάς» δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα, αλλά είναι πέρα για πέρα χορταστικό. Ο συγγραφέας, με την πλούσια γλώσσα του και τις δίχως τέλος παραγράφους του, μας παρασύρει αβίαστα στον κόσμο του ήρωά του, μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε με αγωνία τη μακρά του πορεία από την άνοδο στην πτώση, από τη δικαίωση στην καταδίκη. Δεν του χαρίζεται, κι αυτό ακριβώς είναι που τον κάνει συμπαθή στο βλέμμα μας.

No comments: