Τώρα που πήρε το νόμπελ αποφάσισα κι εγώ επιτέλους ν’ ασχοληθώ με τον Λιόσα (ή μάλλον Γιόσα). Όχι πώς έπρεπε να πάρει το βραβείο για να το κάνω, αλλά να, απλά δεν έτυχε να ασχοληθώ ποτέ πριν μαζί του. Το πρώτο βιβλίο του που διάλεξα να διαβάσω ήταν το ανά χείρας επειδή σύμφωνα με τους ξένους κριτικούς είναι το καλύτερό του.«Η γιορτή του τράγου» δεν είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα που διαβάζονται εύκολα. Στο πρώτο μισό του μάλιστα το βρήκα κάπως βαρετό. Ωστόσο, όσο συνέχιζα την ανάγνωση τόσο με συνέπαιρνε. Η ιστορία στην αρχή κινείται με νωχελικούς ρυθμούς, αλλά όσο περνά η ώρα και γυρίζουν οι σελίδες αναπτύσσει όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα. Την αρχική πλήξη, διαδέχεται η περιέργεια, την περιέργεια η αγωνία. Η αγωνία για την τύχη των ηρώων του, αλλά και για την αποκάλυψη ενός φοβερού μυστικού, που μοιάζει να το διατρέχει υπόγεια από την πρώτη, μέχρι και την τελευταία σχεδόν σελίδα.
Όλα αρχίζουν με την ξαφνική επιστροφή μιας γυναίκας, της Ουρανίας Καβράλ, στην πατρίδα της, τον Άγιο Δομήνικο, μετά από τριανταπέντε χρόνια εθελοντικής εξορίας. Τι την έκανε να γυρίσει εκεί; Τι την έδιωξε από εκεί; Ποιο είναι το φοβερό εκείνο γεγονός που της σημάδεψε τη ζωή, που την έκανε μια ζωντανή-νεκρή, μια επιτυχημένη γυναίκα, που αδυνατεί ωστόσο ν’ αγαπήσει;
Η ιστορία της μοιάζει να είναι η σύγχρονη ιστορία της χώρας της – της χώρας του Τρουχίλιο, του τράγου του τίτλου. Και είναι μια ιστορία που ξεχειλίζει από πόνο, αίμα, μικρές και μεγάλες προδοσίες. Μας μιλά για έναν άνθρωπο που κατόρθωσε να μεταμορφώσει όλους του υπηκόους του σε άβουλα πιόνια, για τον περίγυρό του, τους αυλοκόλακες που τον θαύμαζαν και τον έτρεμαν, και για κείνους που δεν άντεχαν πια την ιδιόρρυθμη τυραννία του και ήταν αποφασισμένοι να τον βγάλουν με κάθε τρόπο απ’ τη μέση.
Η περιβόητη CIA, ο Φιντέλ Κάστρο, οι ηγέτες-μαριονέτες της λατινικής Αμερικής και η τέταρτη εξουσία, που τείνει να συσκοτίζει τα γεγονότα αντί να τους ρίχνει φως, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την ιστορία, που διαβάζεται σαν πολιτικό μυθιστόρημα, τραγωδία και κωμωδία την ίδια ώρα. Ο συγγραφέας, χωρίς να προσπαθεί να γίνει διδακτικός, μιλά με άμεσο τρόπο για τα κάθε μορφής δικτατορικά καθεστώτα, που εκμεταλλευόμενα την αμάθεια και το φόβο των λαών τους, επιδίδονται σε ακατανόμαστες ενέργειες, που φτάνουν σε ακρότητες. Τα περιγράφει και τα χλευάζει την ίδια ώρα. Τα γκρεμίζει και τα αναστηλώνει. Στο τέλος της ημέρας μοιάζει να θέλει να μας πει ότι όλα εξαρτώνται από λίγους ανθρώπους, κάποια φωτισμένα μυαλά, που στις πιο κρίσιμες στιγμές αναλαμβάνουν τα ηνία και με τρόπο συνετό φέρνουν την κάθαρση.
Όσο σημαντικό ρόλο όμως κι αν παίζει η ιστορία, άλλο τόσο σημαντική είναι και η μικροϊστορία – αυτή των μονάδων. Η τραγική ιστορία της Ουρανίας και του -αρχικά συμπαθητικού, αλλά μετά όχι και τόσο- πατέρα της. Η ιστορία ενός στρατιώτη και της γυναίκας του. Η ιστορία του μηχανικού, του εργάτη και του αγρότη. Η ιστορία του χωριού. Η κρυφή ιστορία, που δεν κάνει ποτέ την εμφάνισή της στους πηχυαίους τίτλους των εφημερίδων.
Στον πόλεμο όντως δεν υπάρχουν νικητές κι ηττημένοι. Όλοι κάτι χάνουν – κάποιοι ίσως κάτι περισσότερο απ’ τους άλλους. Σ’ αυτή την ιστορία η πιο τραγική φιγούρα είναι αυτή που φαντάζει η πιο τυχερή, η πλέον βασανισμένη, αυτή που έσκαψε με τα ίδια της τα χέρια τον λάκκο της.
«Η γιορτή του τράγου» είναι όντως ένα μεγάλο μυθιστόρημα -σε όγκο, αλλά και σε σημασία- το μωσαϊκό μιας μακρινής κοινωνίας, και μιας χαμένης, άγνωστης εν πολλοίς σε μας, εποχής. Αξίζει να διαβαστεί, με υπομονή και επιμονή, αφού εκτός από το τεράστιο θέμα με το οποίο καταπιάνεται, είναι γραμμένο και με πειραματική γραφή, η οποία ίσως να δυσκολέψει κάπως τον αμύητο αναγνώστη, μα που στο τέλος σίγουρα θα τον ανταμείψει.
Πρώτο δείγμα θετικό!
No comments:
Post a Comment