Τζουνίτσιρο Τανιζάκι – Σβάστικα

Μην αφήσετε να σας παρασύρει ο τίτλος – το βιβλίο αυτό δεν έχει καμία σχέση με τον Χίτλερ και τους ναζί. Αντίθετα είναι μια πρωτότυπη και πολύ τολμηρή για την εποχή της (δεκαετία του 1920 στην Ιαπωνία) ιστορία για την ερωτική σχέση που αναπτύχτηκε ανάμεσα σε δύο γυναίκες και τον αντίκτυπό της στην κοινωνία.
Ο Τανιζάκι μέσα από την ιστορία αυτών των γυναικών, μιας πολύ νέας και εκτυφλωτικά όμορφης φοιτήτριας και μιας παντρεμένης γυναίκας, μιλά με άμεσο τρόπο για τα ερωτικά πάθη και για το που μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιον αυτά, αν αφεθούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο. Και εδώ ξεφεύγουν, καθώς η Μιτσούκο, η νεαρή καλλονή, καταφέρνει να ξυπνά τον πόθο σε όποιον τη συναντά, άντρα ή γυναίκα, και να απολαμβάνει κάθε στιγμή προσωπικού θριάμβου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Γεννημένη κατακτήτρια και σε πλήρη επίγνωση της γοητείας της, το θεωρεί δεδομένο ότι οι άλλοι πρέπει να τη λατρεύουν ή ακόμη και να την υπηρετούν. Στο πρόσωπο αυτού του κακομαθημένου παιδιού, η Σονόκο, η δυστυχής παντρεμένη γυναίκα, θα βρει εκείνη τη φλόγα της ζωής, που απουσιάζει από τη σχέση της με τον άντρα της, και θα της αφεθεί απόλυτα, με όλο και πιο τραγικές συνέπειες. Τυφλωμένη καθώς είναι από τον έρωτα φτάνει να σκέφτεται: «…το ν’ αγαπάω έναν άνδρα κρυφά απ’ το σύζυγό μου θα ήταν κακό, όμως τι σημασία έχει αν μια γυναίκα ερωτευθεί μιαν άλλη γυναίκα; Ένας σύζυγος δεν έχει το δικαίωμα να σχολιάζει την οικειότητα που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες». Ο έρωτας μας κάνει εγωιστές. Και η Σονόκο θα γίνει η απόλυτη εγωίστρια στην προσπάθεια να δικαιολογήσει τις πράξεις της.
Ο συγγραφέας σ’ αυτή τη νουβέλα αναδεικνύεται σ’ ένα εξαιρετικό ανατόμο των ψυχών. Με γραφή άμεση και ρέουσα μας μιλά για τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων, τα αναλύει χωρίς πολλά πολλά και βγάζει κάποια συμπεράσματα, τα οποία όμως δεν καταγράφει, αλλά απλά αφήνει να εννοηθούν μέσα από τις συνομιλίες, στις πράξεις και τις παραδοχές των τελευταίων. Μοιάζει να θέλει να μας πει ότι ο έρωτας είναι όντως ανεξήγητος, και ότι όταν είμαστε ερωτευμένοι δεν σκεφτόμαστε, απλά πράττουμε. Κι αυτό ακριβώς κάνουν εδώ οι δύο γυναίκες, πράττουν. Η μια ζει τον έρωτά της, επικεντρωμένη απόλυτα στο αντικείμενό του, και η άλλη βρίσκει σ’ αυτόν εκείνο ακριβώς το πράγμα που της λείπει: την ολοκλήρωση. Γύρω τους κινούνται κάποιες άλλες φιγούρες, που παίζουν ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο αλλά πάντοτε καταλυτικό ρόλο στην υπόθεση: ο επίδοξος και καταχθόνιος υποψήφιος σύζυγος της Μιτσούκο, ο δυστυχής μα γεμάτος κατανόηση άντρας της Σονόκο, και μια υπηρέτρια που θα καταφέρει στους πιο πάνω το πιο επιτήδειο και πλέον επιδέξιο χτύπημα, αυτό που θα επιφέρει την τελική λύση, που δε θα μπορούσε παρά να είναι τραγική.
Αυτό το βιβλίο, αν δε μιλούσε για ένα εν εξελίξει δράμα, θα μπορούσε να γίνει κωμωδία: μια κωμωδία καταστάσεων, που θα θύμιζε σε πολλά τη σύγχρονη εποχή μας. Αλλά ο συγγραφέας έζησε σε μια άλλη εποχή, και σε κάποια άλλα μέρη, έτσι αντί μιας ανάλαφρης ιστορίας μας χάρισε ένα αξιανάγνωστο μυθιστόρημα, που χωρίς να γίνεται ούτε στιγμή βαρετό, μας μιλά με άμεσο τρόπο για τους ανθρώπους και τα πλήθια πάθη τους. Διαβάζεται άνετα μέσα σε τρεις ώρες, αλλά δεν ξεχνιέται εύκολα. Η μετάφραση της Χριστίνας Φακινού είναι πολύ καλή και βάζει κι αυτή το λιθαράκι της στο οικοδόμημα της αναγνωστικής απόλαυσης.