Anita Brookner – Falling Slowly

 
 Αγορά από το Book Depository

Αυτό είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα τα οποία διαβάζει κανείς για να απολαύσει την περιπέτεια της γραφής, ένα ταξίδι στον κόσμο των υπέροχων λέξεων, που η μια δίπλα στην άλλη μπορούν να αφηγηθούν με τρόπο πηγαίο σχεδόν, μια ιστορία απλή, που φαινομενικά δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο να πει, αλλά η οποία μιλά για πολλές από τις όψεις της σύγχρονης πραγματικότητας: τη μοναξιά, τους φίλους που χάνονται, το χρόνο που φεύγει και μοιάζει να μας αφήνει πίσω του, το θάνατο.
Η Μπρούκνερ δεν προσπαθεί να εντυπωσιάσει τον αναγνώστη, να αποσπάσει την προσοχή του με μεγάλες ανατροπές, να τον αναγκάσει να αρχίσει να αγωνιά για το μέλλον των ηρωίδων της. Θέλει απλά να του πει μια ιστορία, καθημερινή, με αλήθειες που καίνε.
Οι αδελφές Μπεατρίς και Μίριαμ, που κρατάνε τους κύριους ρόλους εδώ, είναι σε πολλά σημεία οι ίδιες, αλλά και διαφορετικές. Μοιάζει και τις δύο να κατατρέχουν οι αναμνήσεις από μια δυστυχισμένη παιδική ηλικία, αλλά και οι θύμισες από κάποιες μέρες ευτυχισμένες, που μάλλον πέρασαν πολύ νωρίς, αφήνοντας πίσω τους μια γλυκόπικρη γεύση. Η πρώτη στα νιάτα της υπήρξε σπουδαία πιανίστρια, ήταν διάσημη, είχε τον κόσμο όλο στη διάθεσή της και πολλούς εραστές. Η μικρή της αδελφή, η Μίριαμ, ήταν τότε αυτό ακριβώς που είναι και τώρα: μια ανεξάρτητη, λίγο δυναμική, αλλά όχι και τόσο ανεξάρτητη γυναίκα, που εργάζεται σα μεταφράστρια βιβλίων από και προς τα αγγλικά, και που για μια εποχή ήταν παντρεμένη με ένα άντρα, που την αντιμετώπιζε περισσότερο σαν πείραμα, παρά σα γυναίκα. Η μοίρα στάθηκε ευγενική και σκληρή και με τις δύο αδελφές, κατά ένα παράξενο τρόπο. Η πρώτη γεύτηκε την επιτυχία νωρίς και τώρα μοιάζει μέρα με τη μέρα να μαραζώνει, όλο και πιο πολύ να σβήνει, με μοναδική παρηγοριά τις αναμνήσεις της. Η δεύτερη, έστω και αργά, έστω και βαθιά λυπημένη, στη μέση της ηλικία μοιάζει πιο δυνατή και πιο κατασταλαγμένη από ποτέ. Οι μεταφράσεις της παίρνουν καλές κριτικές, αποκτά ένα νεότερό της εραστή, ενώ έχει κι ένα θαυμαστή, που θα έκανε τα πάντα για να βρεθεί στο πλάι της.
Η συγγραφέας δεν παίζει με τα συναισθήματα αυτών των γυναικών, απλά τα περιγράφει. Κάνει μια βουτιά στα εσώψυχά τους και μας μιλά για τα πράγματα που τις απασχολούν, για τις βεβαιότητες και τις φοβίες τους, για τη ζωή της μιας που μοιάζει μελαγχολικά να ανθίζει και της άλλης που οδηγείται σε μια αμετάκλητα αργή πτώση – όπως υποδηλώνει και ο τίτλος.
Θα μπορούσα να περιγράψω το βιβλίο αυτό σαν απόλυτα βρετανικό. Αν και τα θέματα που προσεγγίζει είναι παγκόσμια, εδώ δεν πρωταγωνιστούν μονάχα οι άνθρωποι αλλά και ο καιρός: οι γκρίζοι ουρανοί, η ασταμάτητη βροχή, η για τρεις βδομάδες καλοκαιρία που κάνει τους μετεωρολόγους να ανησυχούν, οι άνεμοι, που μοιάζουν να παρασύρουν τα πάντα στο πέρασμά τους. Η βροχή του έξω και του μέσα μας. Ένα μυθιστόρημα κάπως δύσκολο, απόλυτα λογοτεχνικό, που ίσως να μην εξιτάρει, αλλά το οποίο πετυχαίνει αβίαστα το στόχο του: να μιλήσει για την πτώση, περιγράφοντας τη ζωή.